DEPREM, DEPREM ÇEŞİTLERİ (SEİZMA), DÜNYA’DA
DEPREMİN DAĞILIŞI (COĞRAFYA DERSİ İLE İLGİLİ KONU ANLATIM)
Yerkabuğundaki herhangi bir sarsıntının, çevreye doğru yayılan titreşim
biçimindeki hareketine deprem denir.
1.
Volkanik depremler
Volkanik püskürmeler esnasında görülen ve etki alanları dar olan
depremlerdir.
2.
Çöküntü (Göçme) depremleri
Kayatuzu, jips, kalker gibi kolay eriyebilen karstik sahalarda, zamanla yer
altında büyük boşluklar oluşur. Bu boşlukların üstü bir müddet sonra çökerse
sarsıntılar oluşur. Etki alanları en dar olan depremler bunlardır.
3.
Tektonik (Dislokasyon) depremler
Yer kabuğunun derinliklerinde basınç ve gerilimler sonucu, katmanların yer
değiştirme, oynama ve kırılma gibi hareketlerinin ortaya çıkardığı sarsıntılardır.
Etki alanları en geniş olan ve en çok hasara neden olan depremler bunlardır.
Depremin, yerin içinde oluştuğu kısmına iç merkez (hiposantr) denir.
Depremin yeryüzüne en kısa yoldan ulaştığı yere de dış merkez (episantr) denir.
Deprem bilimi sismoloji, deprem şiddetini ölçen alet de sismograf olarak
adlandırılır.
Depremlerin ne kadar kuvvetli olduğunu belirlemek için iki türlü ölçek
kullanılır.
Richter
(Rihter) ölçeği
Mercalli
- Sieberg ölçeği (Şiddet Iskalası)
Mercalli - Sieberg ölçeği sarsıntının yol açtığı zarar ve değişikliklere
göre düzenlenmiştir. Richter ölçeği ise, iç merkezde depremle boşalan enerjinin
ölçülmesi esasına dayanır. Deprem sırasında boşalan bu enerjiye depremin
büyüklüğü (magnitüdü) denir.
Yeryüzündeki en sık ve en şiddetli deprem kuşakları, ana çizgileriyle, genç
kıvrımlı dağlar kuşağına ve Dünya’nın başlıca kırıklı alanlarına tekabül
etmektedir.
Pasifik Okyanusu, Japonya çevresi, Antil Adaları, (bilgi
yelpazesi.net) Doğu Hint Adaları, Akdeniz çevresi ve Amerika kıtalarının batı kesimleri
yeryüzünde depremlerin en çok olduğu alanlardır.
Buna karşılık, eski jeolojik devirlerde oluşan Doğu Avrupa, Kanada,
Sibirya, Grönland Adası, Avustralya ve İskandinav Yarımadası’nda hemen hemen
hiç deprem olmamaktadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder