DAĞLAR, DAĞLARIN OLUŞUMU VE HAREKETLERİ
(OROJENEZ) (COĞRAFYA KONU ANLATIM)
1.
Kıvrılma
Akarsular, rüzgârlar ve buzullar gibi dış kuvvetlerin aşındırdığı maddeler,
yer kabuğunun büyük çukurluklarında biriktirilir. Bu çukurluklara jeosenklinal
adı verilir.
Jeosenklinallerde biriktirilen tortul maddeler, çeşitli yan basınçlara
uğrarlarsa kıvrılarak deniz yüzeyine çıkarlar. Böylece yeryüzünün büyük kıvrım
dağları oluşmuş olur. Kıvrılma sonucunda yüksekte kalan kesimlere antiklinal,
alçakta kalan kesimlere de senklinal denir.
Avrupa’da Alp’ler, Asya’da Himalaya’lar, Türkiye’de Toros ve Kuzey Anadolu
Dağları bu tür hareketlerle meydana gelmişlerdir.
2.
Kırılma
Yer kabuğunun eskiden beri kara haline geçmiş, katılaşmış kısımları, yan
basınçlara uğradığı zaman bükülüp katlanamazlar. Bu nedenle, bu gibi yerlerde
kıvrılmalar yerine (bilgi yelpazesi.net) kırıklar meydana gelir. Kırıkların iki
yanındaki kısım birbirine göre yer değiştirirse, bu özellikteki kırığa fay
denir. Kırılma sonucunda yüksekte kalan kesimlere horst, alçakta kalan
kesimlere de graben denir.
Türkiye’de, en yaygın horst ve graben sistemi Ege Bölgesi’nde
bulunmaktadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder